BCAA (branched-chain amino acid)
Overview
BCAA (Branched-chain amino acid ) คืออะไร ?
BCAA (Branched-chain amino acid ) คือ กรดอะมิโน (หน่วยย่อยของโปรตีน) ที่มีโครงสร้างโมเลกุลมีกิ่งก้าน (branch) ประกอบด้วยกรดอะมิโน 3 ชนิด คือ ลิวซีน (leucine) ไอโซลิวซีน (isoleucine) และ วาลีน (Valine) ซึ่งทั้ง 3 ชนิดนี้ เป็นกรดอะมิโนจำเป็น คือ ร่างกายไม่สามารถผลิตเองได้
BCAA พบในไหนบ้าง ?
พบในอาหารประเภทเนื้อ นม และ ถั่ว
อาหารเสริม Branched-chain amino acid ต่างจาก เวย์โปรตีน (Whey protein) อย่างไร ?
เวย์โปรตีน คือ โปรตีนที่ได้จากนมวัว โดยเวย์เป็นส่วนที่เหลือจากการสกัดส่วนไขมันมากออกไปเป็นชีส ประกอบด้วยโปรตีน และ กรดอะมิโนหลายชนิด รวมถึง BCAA ด้วย รวมถึงมีคาร์โบไฮเดรตจากนม เช่น น้ำตาลแลคโตส และ ไขมันจากนมมาด้วยบางส่วน
ส่วน BCAA มีกรดอะมิโนเพียง 3 ชนิดดังที่กล่าวไป ส่วนสารอื่นๆ เช่น กรดอะมิโนชนิดอื่นๆ ไขมันหรือน้ำตาลจากนมมักมีการสกัดออกเกือบทั้งหมด (อย่างไรก็ตามแล้วแต่ผลิตภัณฑ์บางชนิดอาจผสมกรดอะมิโนชนิดอื่นๆ หรือ สารอาหาร หรือ สารปรุงแต่งลงไปด้วย)
Benefits
Branched-chain amino acid มีประโยชน์อย่างไร ?
- กรดอะมิโนชนิด Branched-chain ช่วยกระตุ้นการสร้างโปรตีนในกล้ามเนื้อ และอาจช่วยลดการสลายกล้ามเนื้อ จึงมักมีการใช้ในหมู่นักกีฬา
BCAA & ภาวะต่างๆ
Branched-chain amino acid อาจช่วยในภาวะต่างๆต่อไปนี้
- อาการเบื่ออาหาร การกิน Branched-chain amino acid ช่วยลดการเบื่ออาหาร ช่วยให้ภาวะขาดสารอาหารดีขึ้นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้สูงอายุที่เบื่ออาหารและขาดสารอาหาร นอกจากนี้ยังมีหลักฐานเบื้องต้นว่ายังช่วยอาการเบื่ออาหารในผู้ป่วยโรคมะเร็ง และ โรคตับได้
- กล้ามเนื้อสลาย พบว่าการกิน Branched-chain amino acid ช่วยลดการสลายของกล้ามเนื้อระหว่างการออกกำลังกาย
- ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับสมองที่มาจากโรคตับ แม้ยังไม่สามารถสรุปผลได้ แต่งานวิจัยส่วนใหญ่พบว่า การกิน Branched-chain amino acid ช่วยให้การทำงานของสมองและตับของผู้ที่เป็นโรคตับดีขึ้นได้
- ผู้ที่มีปัญหาระบบประสาทเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวที่ควบคุมไม่ได้ (tardive dyskinesia) พบว่าการกิน Branched-chain amino acid ช่วยลดอาการดังกล่าวได้
ภาวะต่างๆต่อไปนี้อาจต้องการการศึกษาเพิ่มเติมต่อไป
- เพิ่มสมรรถภาพนักกีฬา งานวิจัยส่วนใหญ่พบว่าBranched-chain amino acid ไม่ช่วยเพิ่มสมรรถภาพนักกีฬา อย่างไรก็ตาม บางงานวิจัยพบว่าอาจช่วยลดอาการเหนื่อย และ อาการปวดกล้ามเนื้อจากการเล่นกีฬาได้
- ตับแข็ง งานวิจัยเบื้องต้นไม่พบว่า Branched-chain amino acid มีประโยชน์ อย่างไรก็ตาม บางงานวิจัยพบว่าสามารถช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยตับแข็งได้
Safety
โดยทั่วไปการบริโภค Branched-chain amino acid ค่อนข้างปลอดภัย ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น เช่น อ่อนเพลีย
ผู้ที่ควรระมัดระวังในการใช้ Branched-chain amino acid เช่น
- ผู้ที่ติดเหล้า (Chronic alcoholism) การใช้ Branched-chain amino acid ในผู้ที่ติดเหล้าสัมพันธ์กับการเกิดอาการทางสมองที่พบในผู้ป่วยโรคตับ (Hepatic encephalopathy)
- โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง ALS (Amyotrophic Lateral Sclerosis) พบว่าผู้ป่วยโรค ALS ที่กิน Branched-chain amino acid สัมพันธ์กับการทำงานของปอดล้มเหลว และ อัตราการตายที่มากขึ้น
- ผู้ที่รับประทานยารักษาเบาหวาน เนื่องจาก Branched-chain amino acid อาจทำให้ระดับน้ำตาลต่ำลงกว่าปกติได้ เมื่อกินร่วมกับยาเบาหวานอาจทำให้น้ำตาลต่ำเกินไปได้ ควรปรึกษาแพทย์ และตรวจติดตามระดับน้ำตาลเป็นระยะๆ
- ผู้ที่เข้ารับการผ่าตัด เนื่องจาก Branched-chain amino acid อาจทำให้ระดับน้ำตาลต่ำลงกว่าปกติได้ อาจมีผลต่อการควบคุมระดับน้ำตาลระหว่างการผ่าตัด ควรหยุด Branched-chain amino acid อย่างน้อย 2 สัปดาห์ก่อนผ่าตัด
- ผู้ที่รับประทานยาต่างๆต่อไปนี้
- ยาโรคพาร์กินสัน Levodopa เนื่องจาก Branched-chain amino acid ลดการดูดซึมของยาดังกล่าว ไม่ควรรับประทาน Branched-chain amino acid หากรับประทานยาดังกล่าวอยู่
How to Choose / Use
มีการศึกษาที่ใช้ Branched-chain amino acid ขนาดต่างๆดังนี้
- อาการเบื่ออาหาร ใช้ Branched-chain amino acid ครั้งละ 4 กรัม วันละ 3 ครั้ง