วิตามินบี12 / ไซยาโนโคบาลามิน
Vitamin B12 / Cobalamin / Cyanocobalamin

Overview

วิตามินบี12 เป็นวิตามินที่จำเป็นต่อร่างกาย พบได้ในอาหารพวก เนื้อสัตว์ ปลา นม ไข่ และผลิตได้จากแบคทีเรียในลำไส้ของเรา

Benefits

วิตามินบี12 จำเป็นต่อการพัฒนาสมอง ปลายประสาท และเม็ดเลือด และการทำงานของเซลล์ในร่างกายให้เป็นไปอย่างปกติ นอกจากนี้ยังช่วยในกระบวนการสลายไขมันเป็นพลังงาน (Carnitine metabolism) อีกด้วย

อาการของการขาดวิตามินบี12 

• ชาปลายมือปลายเท้า
• มีเสียงในหู
• เจ็บลิ้น
• ท้องผูก หรือ ท้องเสีย
• อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ
• นอนไม่หลับ
• ไม่อยากอาหาร
• อารมณ์เปลี่ยนแปลง เช่น ซึมเศร้า หงุดหงิดง่าย
• อาการทางระบบประสาท เช่น ความจำแย่ลง สับสน ซึม เห็นภาพหลอน

คนที่มีความเสี่ยงในการขาด Vitamin B12 

1. ผู้สูงอายุ
2. ผู้ที่กินมังสวิรัติ ไม่กินเนื้อสัตว์
3. กินยาลดกรด เช่น Omeprazole (Miracid) เป็นประจำ เนื่องจากความเป็นกรดที่ลดลงทำให้การดูดซึมวิตามินบี12 จากอาหารลดลงได้
4. ผู้ที่ได้รับการผ่าตัดลำไส้ออก
5. ผู้ที่กินยาโรคเก๊าท์ Colchicine เนื่องจากยานี้อาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของผนังลำไส้ส่วนปลายแบบชั่วคราว ซึ่งมีผลให้การดูดซึมวิตามินบี12 ลดลงได้
6. ผู้ที่กินยาเบาหวาน Metformin พบว่าผู้ที่กินยานี้สัมพันธ์กับการขาดวิตามินบี12 โดยพบว่าทั้งขนาดที่แนะนำให้รับประทานต่อวันในคนทั่วไปคือ 2.4 ไมโครกรัม หรือแม้แต่ขนาดที่มีในวิตามินรวมทั่วไป ประมาณ 6 ไมโครกรัม ไม่เพียงพอต่อการชดเชยการขาดวิตามินบี12 ในคนที่กินยา Metformin นี้ อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีขนาดที่แนะนำชัดเจน โดยพบว่าขนาดยาที่มากขึ้นสัมพันธ์กับการชดเชยที่ดีขึ้น

วิตามินบี12 และ โรคต่างๆ

วิตามินบี12 ช่วยในภาวะต่างๆต่อไปนี้

• ภาวะขาดวิตามินบี12
• โลหิตจางจากการขาดวิตามินบี12 (Pernicious anemia)
• พิษจากไซยาไนด์ (ใช้ในรูปยาฉีด)
• ภาวะโฮโมซิสเทอีน (Homocysteine) ในเลือดสูง
  (บางงานวิจัยพบว่าค่าที่สูงนี้อาจสัมพันธ์กับโรคหลอดเลือดต่างๆ) พบว่าการกินวิตามินบี12 ร่วมกับโฟลิค และ วิตามินบี6 อาจช่วยให้ค่าโฮโมซิสเทอีนต่ำลงได้
• โรคจอประสาทตาเสื่อมตามอายุ (age-related macular degeneration)
  พบว่าการกินวิตามินบี12 ร่วมกับโฟลิค และวิตามินบี6 และวิตามินบีอื่นๆ อาจช่วยป้องกันโรคนี้ได้
• ปลายประสาทอักเสบ (peripheral neuropathy)
  พบว่าการกินวิตามินบี12 เป็นเวลา 2 เดือนสามารถลดอาการปวด และลดการกินยาแก้ปวด ในผู้ที่ปลายประสาทได้รับการบาดเจ็บได้

Safety

โดยทั่วไปการรับประทานวิตามินบี12 ค่อนข้างปลอดภัย

How to Choose / Use

• สำหรับคนทั่วไป ที่ไม่ได้มีภาวะขาดวิตามินบี12
  ขนาดที่แนะนำเป็นดังนี้

• ผู้ที่อายุมากกว่า 50 ปี
  มักขาดวิตามินบี12 ควรกินเสริมขนาด 25-100 mcg ต่อวัน เพื่อให้ได้วิตามินบี12 ที่เพียงพอ เนื่องจาก10-30%ของผู้สูงอายุ ไม่สามารถดูดซึมวิตามินบี12ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• ผู้ที่ขาดวิตามินบี12 หรือ โลหิตจางจากการขาดวิตามินบี12
  ใช้ขนาด 300-10,000 mcg ต่อวัน อย่างไรก็ตาม ขนาดที่มีประสิทธิภาพที่สุดผ่านทางการกินคือประมาณ 600-1,000 mcg ต่อวัน
• ผู้ที่มีระดับโฮโมซิสเทอีนสูง
  ใช้ขนาด 400-500 mcg ต่อวัน ร่วมกับโฟลิค 0.5-5 mg และ วิตามินบี6 16.5 mg
• ป้องกันจอประสาทตาเสื่อมตามอายุ
  มีการใช้ในขนาด 1 mg ร่วมกับโฟลิค 2.5 mg และ วิตามินบี6 50 mg ต่อวัน เป็นเวลา 7 ปี

Reference:

https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM196810172791602
http://care.diabetesjournals.org/content/35/2/327