คอลลาเจน, collagen

Overview

คอลลาเจน เป็นโปรตีนชนิดหนึ่ง ที่พบในผิวหนัง เส้นเอ็น กระดูกอ่อน หมอนรองกระดูก กระดูก เส้นผม ผนังหลอดเลือดและทางเดินอาหาร ของคนเรา หรือ สัตว์ต่างๆ

คอลลาเจนในร่างกายมีกี่ชนิด ?

คอลลาเจนที่พบบ่อยมี 5 ชนิด คือ I, II, III, VI, V

ชนิดที่ I, III พบใน ผิวหนัง เส้นเอ็น หลอดเลือด อวัยวะภายในต่างๆ กระดูก

ชนิดที่ II พบใน กระดูกอ่อน

ชนิดที่ IV พบในผิวหนัง (ชั้นที่อยู่ระหว่างหนังกำพร้าและหนังแท้)

ชนิดที่ V พบในเส้นผม ผิวของเซลล์ รก

Collagen / Collagen peptide / Collagen hydrolysate / Gelatin ต่างกันอย่างไร ?

คอลลาเจน (Collagen) คือโปรตีนที่ประกอบด้วยกรดอะมิโนหลายชนิด โปรลีน ไฮดรอกซีโปรลีน และ ไกลซีน ต่อกันเป็นสายยาวๆ ขดเกลียว ยากต่อการย่อยในระบบย่อยของคนเรา และขนาดโมเลกุลใหญ่เกินกว่าจะดูดซึมผ่านผนังลำไส้ของเราได้ ดังนั้นคอลลาเจนที่ยังไม่ได้ผ่านกระบวนการใดๆนั้นอาจไม่ได้เป็นอาหารเสริมที่ดีเนื่องจากยากต่อการดูดซึม

คอลลาเจนเปปไทด์ (Collagen peptide) คือ คอลลาเจนที่ผ่านกระบวนการทำให้สายสั้นลงมา ทำให้ร่างกายเราดูดซึมได้ดีกว่าคอลลาเจนปกติ

คอลลาเจนไฮโดรไลเสท (Collagen hydrolysate) ก็คือ อีกชื่อหนึ่งของคอลลาเจนเปปไทด์นั่นเอง เนื่องจากกระบวนการที่ทำให้สายสั้นลงนั้นเรียกว่ากระบวนการ Hydrolysis

เจลาติน (Gelatin) ก็คือคอลลาเจนที่ผ่านกระบวนการทำให้สายสั้นลงไม่เต็มที่ (Partially hydrolyzed) ทำให้มันมีลักษณะเป็นยืดหยุ่นเหมือนเจล ไม่ได้กลายเป็นเปปไทด์สายสั้นๆเหมือน คอลลาเจนเปปไทด์ จึงดูดซึมได้ไม่ดีเท่าคอลลาเจนเปปไทด์ ซึ่งเจลาตินนี้มีความสามารถในการอุ้มน้ำได้มาก ดังนั้นการกินปริมาณมากอาจทำให้อืดแน่นท้องได้ นอกจากนี้พบว่า เจลาตินละลายในน้ำร้อนเท่านั้น ส่วนคอลลาเจนเปปไทด์สามารถละลายได้ทั้งในน้ำร้อนและน้ำเย็น

Benefits

คอลลาเจนช่วยอย่างไร ?

• เพิ่มความชุ่มชื้น และความยืดหยุ่นของผิวหนัง
• ลดอาการปวดของข้อเสื่อม

คอลลาเจน และ ผิวหนัง

คอลลาเจนเปปไทด์ ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นและความยืดหยุ่นของผิวหนังได้อย่างมีนัยสำคัญหลังการรับประทานเป็นเวลา 2 เดือน นอกจากนี้พบว่าความหนาแน่นของคอลลาเจนในชั้นผิวหนังเพิ่มขึ้น และการขาดของโครงสร้างคอลลาเจนลดลงหลังจากรับประทานไป 1 เดือน โดยพบว่าผลดังกล่าวคงอยู่ไปเป็นเวลา 3 เดือน

คอลลาเจน และ โรคข้อ

คอลลเจน ชนิด II ที่พบในกระดูกอ่อนต่างๆ อาจช่วยในโรคต่างๆ ดังนี้

1. ข้อเสื่อม, ข้อเข่าเสื่อม

งานวิจัยพบว่า การกินคอลลาเจนชนิดที่ II ร่วมกับวิตามินซี ขมิ้นชัน และส่วนผสมอื่นๆเป็นเวลา 3 เดือน ช่วยลดอาการปวดในผู้ที่เป็นข้อเสื่อมได้

นอกจากนี้การกินคอลลาเจนชนิดที่ II ร่วมกับไฮยาลูรอน (Hyaluronic acid) และ คอนโดรอิตินซัลเฟต (Chondroitin sulfate) เป็นเวลา 2 เดือนครึ่ง สามารถช่วยลดอาการปวด และ ลดการกินยาในผู้ที่เป็นข้อเสื่อมได้

2. ข้ออักเสบรูมาตอยด์

บางงานวิจัยพบว่าคอลลาเจนชนิดที่ II นี้ช่วยลดอาการบวม ปวดในผู้ที่เป็นโรครูมาตอยด์ได้ ส่วนบางงานวิจัยพบว่าไม่ได้ช่วยให้ดีขึ้น จึงยังต้องการการศึกษาเพิ่มเติมต่อไป

Safety

• โดยทั่วไปคอลลาเจนน่าจะปลอดภัยสำหรับคนทั่วไป ในขนาดไม่เกิน 2.5 กรัมเป็นเวลา 6 เดือน
• อาหารเสริมคอลลาเจนมักทำมาจากปลา วัว ไก่ ผู้ที่แพ้อาหารเหล่านี้อาจมีอาการแพ้ได้
• เนื่องจากคอลลาเจนชนิดที่ II ประกอบด้วยสารกลูโคซามีนด้วย ดังนั้นการกินขนาดสูงอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงเช่นเดียวกับการกินอาหารเสริมเหล่านี้ปริมาณมาก เช่น คลื่นไส้ จุกแน่น ท้องเสีย ท้องผูก ผื่น ปวดศีรษะ

How to Choose / Use

• ควรเลือกคอลลาเจนที่เขียนว่า คอลลาเจนเปปไทด์ (Collagen peptide) หรือ คอลลาเจนไฮโดรไลเสท (Collagen hydrolysate) เนื่องจากอยู่ในรูปที่ดูดซึมได้ดีกว่า
• ยังไม่มีขนาดแนะนำที่ชัดเจน ในงานวิจัยที่ทดสอบมักใช้ขนาด 2.5-5 mg ต่อวัน
• วิตามินซี มีส่วนช่วยในการสร้างคอลลาเจน การกินวิตามินซีร่วมกับคอลลาเจนช่วยให้การสร้างคอลลาเจนมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นได้

References:

• Asserin J, Lati E, Shioya T, Prawitt J. The effect of oral collagen peptide supplementation on skin moisture and the dermal collagen network: evidence from an ex vivo model and randomized, placebo-controlled clinical trials. J Cosmet Dermatol. 2015 Dec; 14(4):291-301.
• Proksch E, Segger D, Degwert J, Schunck M, Zague V, Oesser S. Oral supplementation of specific collagen peptides has beneficial effects on human skin physiology: a double-blind, placebo-controlled study. Skin Pharmacol Physiol. 2014;27(1):47-55.