ความดันโลหิตสูง
ความดันโลหิตสูง (High blood pressure, Hypertension)
Overview
ความดันโลหิตสูง คืออะไร ?
ความดันโลหิตขณะพัก สูงเกิน 140/90 mmHg โดยทั่วไปการทำกิจกรรมต่างๆความดันจะขึ้นๆลงๆได้ ดังนั้นควรนั่งพักสัก 5 นาทีก่อนวัด หากวัดหลายครั้งสูง อีกสัก 1 สัปดาห์มาวัดใหม่ก็ยังสูงเกินนี้ แสดงว่าน่าจะเป็นความดันสูงครับ
มีอาการอย่างไร ?
- ปวดหัว เวียนหัว ปวดท้ายทอย
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ตาพร่ามัว
- อาจไม่มีอาการใดๆเลยก็ได้ครับ ดังนั้นถ้าอายุเกิน 35 แล้วก็ควรไปตรวจประจำปีบ้างนะฮะ
สาเหตุของความดันสูงมีอะไรบ้าง ?
- ไม่พบสาเหตุ ( เป็นสาเหตุที่พบมากที่สุด ซึ่งก็คือ ไม่เจอสาเหตุอื่นแน่ชัดนั่นเองครับ ปัจจุบันคาดว่าน่าจะเกิดจากพันธุกรรม การกินอาหาร การไม่ค่อยออกกำลังกาย น้ำหนักมาก อายุมาก)
- โรคอ้วน
- โรคนอนกรน
- โรคไต
- โรคหัวใจบางชนิด
- โรคความผิดปกติของต่อมไรท่อ (ฮอร์โมนต่างๆนั่นเองครับ)
ทำไมต้องกลัวเป็นความดันสูง ?
เนื่องจากเรากลัวเป็นโรคหลอดเลือดต่างๆที่ตามมา เช่น เส้นเลือดสมองตีบ/แตก อัมพฤกษ์ อัมพาต เส้นเลือดหัวใจตีบ ไตเรื้อรัง ตาบอด
ความดันสูงทำให้เกิดผลต่อร่างกายอย่างไร ?
- หากปล่อยให้ความดันโลหิตสูงนานๆ ทำให้ผนังหลอดเลือดเสื่อมมากขึ้น
- ผนังหลอดเลือดเสื่อม จะทำให้อวัยวะต่างๆเสื่อมไปด้วย เสี่ยงโรคต่างๆ เช่น
- สมอง หลอดเลือดสมองตีบ/แตก
- หัวใจ หลอดเลือดหัวใจตีบ
- ไต ไตวายเรื้อรัง
- ตา หลอดเลือดจอประสาทตาเสื่อม การมองเห็นลดลง
ความดันสูงหายได้หรือไม่ ?
ต้องทำความเข้าใจก่อนฮะ ว่าสิ่งใดๆเกิดขึ้นย่อมมีเหตุ ความดันสูงก็เช่นกัน ดังนั้นหากเราอยู่เฉยๆ ความดันไม่หายไปไหนแน่นอนครับ อยู่กับเราไปตลอดแน่ ดังนั้นโดยทั่วไปหากพบว่าเป็นสาเหตุข้ออื่นๆด้านบน ก็จะรักษาตามสาเหตุนั้น ส่วนถ้าหาสาเหตุไม่เจอ ก็จะตกมาที่ข้อ 1 คือไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด ซึ่งโดยทั่วไปคุณหมอก็จะบอกว่าไม่หายขาด ซึ่งก็เป็นอย่างนั้นจริงๆฮะ หากเราไม่สามารถกำจัดสาเหตุของมันได้
แต่ทว่า…
เรามีทางเลือกฮะ
ทางเลือกที่ 1 คือ Passive Type ง่ายๆฮะ กินยาไปเรื่อยๆ ความดันสูงก็กินยาลดความดัน ให้มันลงมาดูดี แต่การใช้ชีวิตเหมือนเดิม เพิ่มเติมคือยาความดัน ความดันก็จะดูโอเค ไปเจอหมอเรื่อยๆ ความดันไม่ขึ้นก็ไม่เป็นไร ความดันขึ้น คุณหมอก็ปรับยาให้ หมออาจจะบอกว่า ลดเค็ม ออกกำลังกายด้วยนะฮะ คุณลุง เราฟังก็ผ่านๆหูไป อ่อ ได้ครับๆ แล้วก็ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง ทางนี้เหมือนฝากสุขภาพเราไว้ที่คนอื่น ทางนี้มีข้อดี คือ ง่าย ลดความเสี่ยงโรคต่างๆ (โดยยาอย่างเดียว) เหมือนดูแลต้นไม้ อยากให้มีใบก็ใส่ปุ๋ย แต่ไม่ได้ดูว่า ดินตรงนั้น สารอาหารบริเวณนั้นเหมาะกับพืชชนิดนั้นหรือไม่ น้ำที่ได้พอรึเปล่า
ทางเลือกที่ 2 คือ Active Type ทางนี้จะเหนื่อยหน่อยฮะ เราต้องตั้งมั่นในใจว่า ทุกอย่างเกิดขึ้นย่อมมีเหตุ ถึงแม้เหตุบางอย่างเราไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ เช่น อายุมาก หลอดเลือดก็คงไม่เหมือนเด็กเอ๊าะๆ ของมันก็ต้องเก่าบ้างอะไรบ้าง แต่เราตั้งใจไว้แล้วว่าจะกำจัดเหตุทั้งหมดเท่าที่ทำได้ เชื่อไหมครับว่า บางคนสามารถลดความได้โดยไม่ต้องกินยา บางคนอาจต้องกินยา แต่น้อยกว่าที่เคยกิน อันนี้ไม่ใช่บอกให้คนหยุดยาเองนะครับ ควรไปหาหมอเหมือนเดิม ถ้าเราทำตัวดีขึ้น ความดันก็จะดีขึ้น คุณหมอก็จะลดยาให้เองครับ ทางนี้มีข้อดีคือ สุขภาพเราจะดีกว่าเดิม และ กินยาเท่าที่จำเป็นจริงๆเท่านั้น เหมือนเราเลือกดินที่อุดมสมบูรณ์ เหมาะกับพืชนั้นๆ ต้นไม้ก็จะงอกงามฮะ ทางนี้ข้อเสียคือ คุณต้องทำเอง เหนื่อยหน่อย แต่ข้อดีคือ คุณจะสุขภาพดีขึ้นแน่นอน
ขึ้นอยู่กับว่าเราจะเริ่มปรับจากตัวเองก่อนมั้ย :))
ถ้าเลือก Active Type แล้วต้องทำอย่างไรบ้าง ?
ผมได้สรุป Tips ดีๆ สำหรับที่คนเป็นความดันต้องรู้เอาไว้ให้แล้วใน My Action นะฮะ ทำตามได้เลย
My Action
1. Eating
- เลี่ยงเค็ม เช่น ซีอิ๊ว น้ำปลา เกลือ ผงชูรส เกลือ
จำกัดเกลือ (โซเดียมคลอไรด์) น้อยกว่า 6 กรัมต่อวัน (คิดเป็นโซเดียมน้อยกว่า 2 กรัมต่อวัน) เอาง่ายๆคือ ไม่เติมเกลือ หรือน้ำปลาเพิ่มเวลาซื้ออาหารกิน หรือ ถ้าทำเอง ก็หลีกเลี่ยงการใส่เกลือ น้ำปลา น้ำมันหอย หรือผงชูรสนะครับ
√ เพียงแค่จำกัดเกลือ ก็สามารถลดความดันตัวบนได้ 2-8 mmHg เลยนะครับ
- เน้นผัก ธัญพืช โปตัสเซียมสูง เช่น ผักโขม บร็อคโคลี มะเขือเทศ แครอท กล้วย มะละกอ
- เน้นปลา โดยเฉพาะปลาทะเลน้ำลึก อย่างน้อย 2 มื้อต่อสัปดาห์ เช่น แซลมอน
- เลี่ยงไขมันทรานส์ เช่น เนยเทียม ครีมเทียม เค้ก คุกกี้ มันฝรั่งทอด
- เลือกอาหารที่สดใหม่ ไม่ผ่านการแปรรูปหลายขั้นตอน เช่น เลือกผักสด แทนผักดอง กินข้าวกล้อง แทน ก๋วยเตี๋ยวหรือ มาม่า
√ ถ้าเราควบคุมอาหารตามนี้ เน้นผัก ผลไม้ ลดไขมัน สามารถลดความดันตัวบนได้ 8-14 mmHg เลยทีเดียวครับ
- กินแอลกอฮอล์เล็กน้อย ก็สามารถลดความดันได้นะฮะ ข้อนี้ขาดื่มคงชอบใจ
- ชาย : ไม่เกิน 2 drink ต่อวัน (เทียบเท่า 30 ml ของเอธานอล =เบียร์ 24 ออนซ์ =ไวน์ 10 ออนซ์ =80proof วิสกี้ 3 ออนซ์ )
- หญิง หรือ คนที่ตัวเล็กๆ : ไม่เกิน 1 drink ต่อวัน
2. Exercise
เดินเร็ว หรือ วิ่ง 30 นาทีต่อวัน สัปดาห์ละ 5 วัน
(อาจออกกำลังกายแอโรบิคอื่นแทนได้ เช่น ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ เต้นแอโรบิค)
√ หากเราออกกำลังกายตามนี้ สามารถช่วยลดความดันตัวบนได้ 4-9 mmHg เลยนะครับ
3. Weight Control
ลดน้ำหนัก ดัชนีมวลกาย (BMI) ที่แนะนำ 18 – 25 kg/m2
ดัชนีมวลกาย (BMI) = น้ำหนัก (kg) / ส่วนสูง (m) ยกกำลัง 2
√ ถ้าเราคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์นี้ สามารถช่วยลดความดันตัวบนได้ 5 – 20 mmHg ต่อน้ำหนักตัวที่ลดได้ 10 kg เลยครับ ใครที่น้ำหนักเกิน ลดน้ำหนักช่วยได้แน่นอนครับ
4. Sleep
นอนวันละ 6-8 ชั่วโมง โดยควรนอนก่อน 5 ทุ่ม ปิดไฟให้มืดสนิท
5. Relax
นั่งสมาธิ หรือ โยคะ (หลีกเลี่ยงท่าห้อยหัวลงนะฮะ) อย่างน้อย 5 นาที ต่อวัน เห็นทำง่ายๆแค่นี้ มีประโยชน์ ช่วยลดฮอร์โมนเครียด ลดความดันได้นะครับ
เห็นมั้ยครับ แค่ปรับตัวเราเอง ยังไม่ทันกินยา ก็ลดความดันได้เยอะแล้ว เป็น 10-20 mmHg เลย ทีนี้ใครไม่ชอบกินยา ลองเอาไปทำดูนะครับ ได้ผลยังไงเอามาเล่าให้ฟังกันด้วยนะฮะ
ถ้าเปลี่ยนตัวเองได้ ร่างกายเปลี่ยนแน่นอนครับ เป็นกำลังใจให้ทุกคนนะครับ :)
References:
- JNC7 Express : The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure.
สินค้าที่เกี่ยวข้อง
